Müfettişlik mesleğinin ülkemiz kamu çalışma hayatında seçkin bir yeri olmasının yanında, Gümrük ve Ticaret Müfettişliğinin kendine has nitelikleri, mensuplarının köklü kurum kültürü ve 150 yılı aşkın devlet ve denetim tecrübesi Gümrük ve Ticaret Müfettişlerine saygın ve etkin bir konum sağlamaktadır. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı teşkilatının faaliyet ve hizmet alanı itibariyle tüm Türkiye coğrafyasına yayılmış olması, Gümrük ve Ticaret Müfettişlerinin yetki alanının tüm yurt sathına yayılması sonucunu doğurmaktadır.
Gümrük ve Ticaret Müfettişliği, gerek kamu sektörü gerekse özel sektör çalışma hayatında kariyer hedeflerine ulaşabilmek adına tam bir okul niteliğinde olup, meslek nedeniyle edinilecek tecrübeler ve iç ve dış ticaret sektörleri başta olmak üzere, çağdaş iş yaşamında önemli birçok alana ilişkin eşsiz bilgi tecrübe ve kabiliyetler kazanılmasına vesile olmaktadır.
Gümrük ve Ticaret Müfettişleri, yardımcılık döneminde bilgi ve tecrübe edinmek amacıyla zorlu bir eğitim sürecinden geçmekte, bu süreçte büyük çaba ve fedakârlıklar göstermektedirler; fakat yetkilerin genişliği ve karar alma sürecindeki inisiyatif kullanabilme imkânı, mesleki tatmini de beraberinde getirmektedir.
Müfettişler, gümrük bölgesi içinde bulunan bütün nakil vasıtalarını, bunların yük ve eşyasını, personel ve yolcularını muayene etmeye, Bakanlığın denetimine tâbi gümrük ambar, antrepoları ve serbest bölgelerdeki mevcut mallar ile bunların kayıtlarını incelemeye, teftiş etmeye, Bakanlık ve Hazinenin haklarını koruyacak tedbirlerin alınmasını sağlayıcı önerilerde bulunmaya, acil ve gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde Bakanlık ve Hazinenin haklarını koruyucu tedbirler almaya yetkilidir.
Müfettişler, tarım satış kooperatifleri ve birlikleri ile genel hükümlere tabi kooperatif ve üst kuruluşlarını, esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşları ile sicil işlemlerini, tüketici mevzuatı çerçevesinde faaliyet gösteren firma, kurum ve kuruluşları, gözetim şirketlerinin ve firmalarının kuruluş, faaliyet ve işlemlerini, ticaret ve sanayi odalarını, ticaret odalarını, sanayi odalarını, deniz ticaret odalarını, ticaret borsalarını, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğini ve bunların bağlı ve ilgili kuruluşları ile ürün ihtisas borsalarını, ticari şirketleri ve ticaret sicil memurluklarını, umumi mağazalar ve lisanslı depolar ile yurt içinde düzenlenen fuarları, toptancı halleri, pazar yerleri, hal hakem heyetleri ve üretici örgütlerini incelemeye ve denetlemeye yetkilidir.
Müfettişler, görev yaptıkları grup başkanlıkları itibarıyla görevlerini ifa ederler. Görevlerin yerine getirilmesinde, uzmanlaşma ve iş bölümünün sağlanması amacıyla doğrudan Başkanlığa bağlı olarak oluşturulan grup başkanlıklarının görevleri şöyledir:

Teftiş Grup Başkanlığının Görevleri:

– Bakanlık teşkilatının her türlü faaliyet ve işlemleriyle ilgili olarak teftiş yapmak
– Bakanlık teşkilatının denetimi altındaki her türlü kuruluşun faaliyet ve işlemleri ile ilgili olarak Bakanlığın görev ve yetkileri çerçevesinde teftiş yapmak
– Bakanlığın amaçlarının daha iyi gerçekleştirilmesini ve mevzuata, plan ve programa uygun çalışılmasını sağlamak üzere gerekli teklifleri hazırlamak ve makama sunmak
– Yetkilendirilmiş gümrük müşavirleri ve gümrük müşavirlerinin her türlü faaliyet ve işlemlerini incelemek ve denetlemek
– Mevzuatın uygulanmasında görülen aksaklıklar hakkında görüş ve önerilerini bir rapor hâlinde Makama sunmak
– Makam tarafından verilen benzeri görevleri yapmak

Gümrük İnceleme ve Soruşturma Başkanlığının Görevleri:

– Bakanlık teşkilatının gümrük konularındaki faaliyet ve işlemleriyle ilgili olarak inceleme ve soruşturma yapmak
– Ticarî işletmelerde gümrük ve dış ticaret mevzuatı uygulamalarını incelemek, denetlemek, soruşturmak ve sonradan kontrole tabi tutmak
– Gümrük mevzuatına aykırı fiillerle ilgili inceleme, araştırma ve idari soruşturma yapmak
– Gümrük yükümlülüklerine ilişkin ihbar ve şikâyetleri incelemek, araştırmak ve idarî yönden soruşturmak
– Yetkilendirilmiş gümrük müşavirleri ve gümrük müşavirlerinin her türlü faaliyet ve işlemlerini soruşturmak
– Mevzuatın uygulanmasında görülen aksaklıklar hakkında görüş ve önerilerini bir rapor hâlinde Makama sunmak
– Makam tarafından verilen benzeri görevleri yapmak

Ticaret İnceleme ve Soruşturma Başkanlığının Görevleri:

– Bakanlık teşkilatının ticaret konularındaki faaliyet ve işlemleriyle ilgili olarak inceleme ve soruşturma yapmak.
– Gözetim şirketlerinin ve firmalarının kuruluş, faaliyet ve işlemleri, ticaret odaları, sanayi odaları, ticaret ve sanayi odaları, deniz ticaret odaları, ticaret borsaları, ürün ihtisas borsası unvanını taşıyan ürün borsaları ile Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ve bunların bağlı ve ilgili kuruluşları, ticaret sicili memurluklarının faaliyet, hesap ve işlemleri, Bakanlığa verilen görevler çerçevesinde yerli ve yabancı şirketler, yurtiçinde düzenlenen fuarların kuruluş ve işleyişi, umumi mağazaların hesap, işlem, varlık ve faaliyetleri ile yaş sebze ve meyve toptancı hâlleri ile ilgili inceleme, denetim ve soruşturma yapmak.
– Tüketicinin sağlık ve güvenliği ile ekonomik çıkarlarını korumak amacıyla piyasa gözetim ve denetimi yapmak, inceleme ve soruşturma yapmak.
– Kooperatiflerin her türlü işlem, hesap ve mal varlıklarını incelemek, denetlemek ve soruşturmak
– Esnaf ve Sanatkârlar Genel Müdürlüğünün görev alanına giren hususlarda inceleme, denetim ve soruşturma yapmak.
– Mevzuatın uygulanmasında görülen aksaklıklar hakkında görüş ve önerilerini bir rapor hâlinde Makama sunmak.
– Makam tarafından verilen benzeri görevleri yapmak.